TRÍ TUỆ NHÂN TẠO VÀ QUYỀN TÁC GIẢ – VẪN CHƯA NGÃ NGŨ

Kể từ khi các phần mềm AI như ChatGPT ra đời, các tác giả ngày càng lo ngại trước việc AI sử dụng tự do các tác phẩm của họ để tạo ra tác phẩm mới. Đây cũng là vấn đề mới mẻ trong lĩnh vực luật bản quyền và dấy lên nhiều tranh luận để đưa ra những quy định cụ thể về AI.

NHỮNG LO NGẠI VỀ AI TẠI SINH (GENERATIVE AI)

Gần đây, làn sóng phản đối từ các nghệ sĩ, nhà văn được dấy lên một cách mạnh mẽ với các đơn kiện công ty OpenAI ra toà án New York vì vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Theo các tác giả, việc bắt chước phong cách viết của họ có thể có tác động tiêu cực tới vị trí của các tác giả đích thực trên thị trường sách, trong khi họ không hề được công ty OpenAI đền bù, hay thậm chí thông báo về việc sử dụng này.

Ngoài ra, các đầu sách chuyên ngành được viết bởi AI ngày càng nhiều trên Amazon, một hiện tượng khiến Hội nghiên cứu và phát triển Nấm New York đã phải khuyến cáo công chúng không nên mua vì chất lượng khoa học đáng ngờ. Amazon cũng đã yêu cầu các tác giả tự xuất bản phải thông báo có sử dụng AI hay không trong quá trình tạo nội dung cũng như các doanh nghiệp cần công khai những đầu sách do AI tạo ra để người mua được thông tin minh bạch.

TRANH LUẬN VỀ VẤN ĐỀ PHÁP LÝ ĐỐI VỚI AI

Trong bối cảnh này, đứng trước nhiều ý kiến trái chiều từ các chuyên gia, Liên minh châu u cho rằng những quy định hiện tại đủ để cho phép chủ sở hữu quyền tác giả từ chối việc AI khai thác các nội dung được bảo hộ hay còn gọi là giải pháp opt-out. Vì thế, không cần ra luật mới để điều chỉnh hành vi AI sáng tạo nhờ “khai thác” các tác phẩm đã có. Tuy không cần sửa luật nhưng Ủy ban châu u cũng cho biết sẽ “theo dõi sát sao” những tiến bộ của AI, để đảm bảo không có tác động tiêu cực tới hoạt động sáng tạo trong liên minh này.

THÁCH THỨC MỚI CỦA KỶ NGUYÊN SỐ

Bên cạnh vấn đề bản quyền, các hệ thống AI tạo nội dung mới hiện nay đang sử dụng những dữ liệu mà không tôn trọng các quy định pháp lý về đời tư hay về việc bảo vệ dữ liệu cá nhân. Gần đây, Ủy ban liên bang của Mỹ về cạnh tranh (Federal Trade Commission) đã xử phạt một số doanh nghiệp vì vi phạm quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân và buộc các doanh nghiệp này phải hủy bỏ các chương trình máy tính phát triển dựa trên những thông tin thu thập một cách bất hợp pháp đó.

Việc đạt được một sự cân bằng giữa phát triển các hệ thống AI và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ sẽ vẫn là một mục đích khó khăn, nếu như không có sự minh bạch trong việc thu thập và xử lý dữ liệu ở các doanh nghiệp tư nhân.

Các bạn nghĩ sao về vấn đề này?