Quan hệ doanh nhân và truyền thông trong thế giới phẳng

Thế giới phẳng – khái niệm do Thomas L. Friedman khởi xướng, nay đã không còn chỉ là lý thuyết. Công nghệ số, internet, trí tuệ nhân tạo (AI) và truyền thông toàn cầu đã xóa nhòa ranh giới địa lý, phá vỡ những rào cản, khoảng cách văn hóa, đưa doanh nghiệp nhỏ Việt Nam tiếp cận khách hàng tận bên kia bán cầu.

Viettel không chỉ quảng bá dịch vụ viễn thông mà còn truyền thông về sứ mệnh mang công nghệ đến mọi người, mọi nơi. Ảnh: VGP/MT

Truyền thông trong thế giới phẳng

Tôi vừa dự một hội nghị doanh nhân ở Thành phố Hồ Chí Minh, nơi người ta bàn đến một dự báo tương lai của Sam Altman, CEO của OpenAI, rằng đến một ngày thế giới sẽ chứng kiến những doanh nghiệp “tỷ đô” chỉ có một người. Trí thông minh nhân tạo đang biến viễn cảnh một thế giới phẳng trở thành hiện thực. Ngay tại thời điểm này, không hiếm những doanh nghiệp Việt đang kinh doanh trực tuyến (MMA – making money online), đang kiếm nhiều triệu USD, chỉ với một vài nhân sự hoạt động từ một văn phòng nhỏ trong khu chung cư.

Và trong thế giới phẳng, công nghệ số, internet, AI và truyền thông toàn cầu đã đưa doanh nghiệp nhỏ Việt Nam tiếp cận khách hàng toàn cầu. Song, đi cùng cơ hội lớn lao ấy là áp lực khốc liệt chưa từng có: cạnh tranh toàn cầu, sự giám sát tức thì của công chúng, và tốc độ thay đổi chóng mặt của công nghệ truyền thông. Trong bối cảnh đó, thành công của một doanh nghiệp không chỉ còn dựa vào vốn hay sản phẩm, mà ngày càng gắn với cách doanh nhân hiểu, làm chủ và đồng hành với truyền thông. Quan hệ giữa doanh nhân với báo chí và truyền thông, vì vậy, không chỉ là chuyện quảng bá, mà đã trở thành yếu tố cốt lõi định hình niềm tin, uy tín và cả trách nhiệm xã hội trong thế giới phẳng.

Trước hết, truyền thông mở ra một thị trường toàn cầu. Một doanh nghiệp may mặc nhỏ ở Hội An có thể bán áo vest sang Mỹ nhờ Facebook, Instagram và một app may đo dùng AI, hay một nông dân ở Đắk Lắk có thể xuất khẩu cà-phê đặc sản qua Amazon hay eBay. Nhiều startup nông sản sạch Việt Nam đã tận dụng TikTok, Facebook để quảng bá sản phẩm và nhanh chóng tiếp cận người tiêu dùng ở Nhật Bản, Hàn Quốc, thậm chí châu Âu. Truyền thông số đã tạo ra “sự bình đẳng” mới – không phân biệt quy mô, chỉ cần có chiến lược truyền thông thông minh, doanh nghiệp nhỏ cũng có thể cạnh tranh với các tập đoàn lớn.

Tuy nhiên, cùng với cơ hội là áp lực dữ dội. Người tiêu dùng toàn cầu có thể so sánh sản phẩm của hàng trăm thương hiệu chỉ trong tích tắc. Niềm tin trở thành tài sản quý giá và mong manh nhất. Chỉ một tin đồn trên mạng xã hội có thể làm sụt giảm nghiêm trọng doanh số, thậm chí xóa sổ thương hiệu. Việt Nam từng chứng kiến nhiều trường hợp doanh nghiệp thực phẩm hay tiêu dùng nhanh lao đao vì tin giả hoặc thông tin bất lợi lan truyền. Ngược lại, những doanh nghiệp biết minh bạch và đối thoại kịp thời lại giữ vững được uy tín.

Vinamilk là thí dụ tiêu biểu. Trong nhiều năm, doanh nghiệp này kiên trì gắn hình ảnh với dinh dưỡng, sức khỏe cộng đồng và trách nhiệm xã hội. Các chiến dịch truyền thông “Sữa học đường” hay chương trình hỗ trợ dinh dưỡng cho trẻ em vùng khó khăn không chỉ quảng bá sản phẩm mà còn củng cố hình ảnh Vinamilk như một thương hiệu gắn bó với sự phát triển thế hệ tương lai. Báo chí và truyền thông đã trở thành cầu nối để thông điệp nhân văn ấy lan tỏa mạnh mẽ, giúp Vinamilk duy trì vị thế số một trong ngành và mở rộng uy tín tại khu vực.

Viettel cũng là một minh chứng khác. Khi tham gia thị trường quốc tế, Viettel không chỉ quảng bá dịch vụ viễn thông, mà còn truyền thông về sứ mệnh “mang công nghệ đến mọi người, mọi nơi”. Các chiến dịch về phổ cập viễn thông giá rẻ, xây dựng hạ tầng cho những vùng khó khăn đã được báo chí quốc tế đưa tin rộng rãi, biến Viettel thành hình ảnh doanh nghiệp Việt tiên phong, gắn với trách nhiệm xã hội. Truyền thông ở đây không chỉ hỗ trợ kinh doanh, mà còn mở đường cho chiến lược toàn cầu hóa.

Doanh nhân hiện đại không chỉ chạy theo lợi nhuận, mà cần một mục đích, hay sứ mệnh xã hội rõ ràng – một lý tưởng dẫn dắt. Báo chí và truyền thông chính là người đồng hành để biến lý tưởng ấy thành câu chuyện chung của cộng đồng.

Ở tầm quốc tế, Tesla là một điển hình cho sức mạnh truyền thông. Elon Musk biến những buổi giới thiệu sản phẩm thành sự kiện toàn cầu, đồng thời tận dụng mạng xã hội để biến bản thân thành “người kể chuyện chính” cho tương lai xe điện. Thậm chí, giá cổ phiếu Tesla nhiều lần biến động chỉ vì một dòng tweet của Musk. Patagonia lại lựa chọn con đường khác: kể câu chuyện về môi trường một cách nhất quán. Truyền thông của họ không tập trung vào sản phẩm, mà nhấn mạnh sứ mệnh bảo vệ thiên nhiên. Nhờ vậy, thương hiệu Patagonia trở thành biểu tượng toàn cầu của “thời trang bền vững”.

Những câu chuyện ấy cho thấy, trong thế giới phẳng, truyền thông không còn đóng vai trò hỗ trợ quảng bá thương hiệu, mà là trung tâm chiến lược. Nó quyết định doanh nghiệp có chạm được đến khách hàng hay không, có xây dựng được niềm tin bền vững hay không, và có trụ vững trong cuộc chơi toàn cầu khốc liệt hay không. Một doanh nhân hiện đại, nếu chỉ chăm chăm vào sản phẩm mà coi nhẹ truyền thông, sẽ khó tồn tại.

Cùng kiến tạo giá trị xã hội

Nếu truyền thông có sức mạnh quyết định như vậy, thái độ của doanh nhân đối với báo chí và truyền thông lại càng quan trọng. Có hai yếu tố then chốt: một là, chủ động, cởi mở, minh bạch trong giao tiếp, thích ứng với truyền thông mới; hai là, cùng báo chí kiến tạo giá trị xã hội.

Thứ nhất, minh bạch và chủ động là điều kiện sống còn. Thế giới phẳng khiến việc che giấu thông tin gần như bất khả thi. Công chúng giờ đây là những “người giám sát” liên tục, sẵn sàng chia sẻ, bình luận và tạo áp lực xã hội. Một phản ứng chậm trễ hoặc im lặng có thể biến sự cố nhỏ thành khủng hoảng. Ngược lại, một thông điệp nhanh chóng, minh bạch và có trách nhiệm có thể xoay chuyển tình thế. Vietjet Air đã nhiều lần minh chứng điều này: khi gặp sự cố, hãng thường phản ứng nhanh, thẳng thắn thừa nhận và cam kết khắc phục, nhờ đó giữ được niềm tin từ khách hàng. Ngược lại, những doanh nghiệp chọn cách né tránh báo chí thường phải trả giá bằng uy tín từng dày công xây dựng.

Thứ hai, doanh nhân cần coi báo chí và truyền thông là đối tác đồng hành trong kiến tạo giá trị xã hội. Báo chí có vai trò định hướng dư luận, thúc đẩy minh bạch, trong khi doanh nghiệp có nguồn lực và sáng kiến để tạo ra sản phẩm, dịch vụ và các chương trình trách nhiệm xã hội. Khi kết hợp, hai bên có thể cùng lan tỏa giá trị tích cực, khích lệ cộng đồng. Sabeco với các chiến dịch gắn bó thể thao, văn hóa đã không chỉ quảng bá sản phẩm, mà còn khơi dậy niềm tự hào dân tộc và tinh thần gắn kết. Các chiến dịch này chỉ có sức lan tỏa mạnh khi báo chí tham gia đồng hành.

Ở tầm quốc tế, Unilever là tấm gương sáng. Với chiến lược phát triển bền vững, hãng hợp tác với báo chí và truyền thông toàn cầu để biến khái niệm “living sustainable” thành trào lưu xã hội. Starbucks cũng vậy, chiến dịch “Race Together” không chỉ là quảng bá cà-phê, mà là thông điệp xã hội về bình đẳng, được truyền thông khuếch đại toàn cầu.

Ở Việt Nam, VinFast cũng đang tận dụng truyền thông để kể câu chuyện về khát vọng công nghiệp hóa và tương lai xe điện. Dù còn nhiều tranh cãi, nhưng không thể phủ nhận rằng việc liên tục xuất hiện trên báo chí quốc tế đã giúp VinFast xây dựng hình ảnh Việt Nam trong ngành ô-tô toàn cầu. Cộng Cà Phê lại chọn con đường khai thác giá trị văn hóa Việt, biến trải nghiệm thưởng thức cà-phê thành một câu chuyện lịch sử – xã hội. Và báo chí, truyền thông là cầu nối để thông điệp văn hóa ấy lan tỏa, tạo ra sự khác biệt trên thị trường.

Trong thế giới phẳng, quan hệ doanh nhân – báo chí không còn là quan hệ một chiều. Đó là quan hệ cộng sinh, báo chí cần thông tin xác thực, doanh nhân cần niềm tin công chúng. Khi cả hai cùng hướng tới mục tiêu chung là kiến tạo giá trị xã hội, lợi ích sẽ được nhân lên.

Trong kỷ nguyên thế giới phẳng, báo chí, truyền thông vừa là cơ hội, vừa là áp lực lớn của doanh nghiệp, doanh nhân. Thành công không còn chỉ đo bằng lợi nhuận, mà còn ở khả năng xây dựng niềm tin, kiến tạo giá trị xã hội. Muốn vậy, doanh nhân cần chủ động, minh bạch, cởi mở, biết thích ứng với công nghệ mới, đồng thời coi báo chí, truyền thông là đối tác đồng hành. Khi mối quan hệ này dựa trên trách nhiệm và niềm tin, doanh nghiệp sẽ bền vững hơn, báo chí có thêm sức mạnh định hướng, và xã hội sẽ được hưởng lợi từ những giá trị tích cực, bền vững.

Nguồn: Bài viết của ông Lê Quốc Vinh, Chủ tịch tập đoàn Truyền thông Lê, Đồng sáng lập Elite PR School, đăng tải trên Báo Nhân Dân ngày 12/10/2025