Trong thời đại mà ai cũng có thể tạo nội dung, xuất hiện trước công chúng , điều làm nên sự khác biệt không nằm ở việc bạn xuất hiện bao lâu mà ở cách bạn được nhớ đến như thế nào. Và câu hỏi quan trọng hơn cả là làm thế nào để xây được “cái hiệu được thương”?
Cuộc trò chuyện với ông Nguyễn Đình Thành, chuyên gia truyền thông văn hóa, đồng sáng lập Elite PR School để giải mã cách xây dựng thương hiệu cá nhân đúng và bền vững trong năm 2026.
“CÁI HIỆU ĐƯỢC THƯƠNG” LÀ GÌ?
– PV: Trong bối cảnh mạng xã hội đang tạo ra một kỷ nguyên “nhiễu loạn giá trị”, nơi ai cũng có thể trở thành KOL trong 30 giây và cũng có thể đánh mất mình chỉ trong 3 giây, theo ông, đâu mới là định nghĩa thương hiệu cá nhân đúng và thế nào mới là xây dựng thương hiệu cá nhân vừa có văn hoá lại vừa bền vững?
Chuyên gia Nguyễn Đình Thành: Chúng tôi ở Elite PR School vẫn nói rằng, thương hiệu là “cái hiệu được thương”.
Thứ nhất, bạn phải làm sao để hình ảnh của mình được mọi người biết đến, tạo ra cảm giác thân thuộc, gần gũi để người ta thương mình, có cảm tình với mình. Đó là vế đầu tiên – “cái hiệu được thương”.
Thứ hai, trong thời đại số, khi chúng ta kinh doanh, nếu có hình ảnh và thương hiệu tốt, người ta sẽ tìm đến mình nhiều hơn, sẵn sàng hợp tác, mua sản phẩm, sử dụng dịch vụ của mình. Vế thứ hai của chữ “thương” chính là thương mại, là việc người ta muốn làm ăn, buôn bán với mình.
Như vậy, thương hiệu cá nhân vừa là chuyện khiến người ta thương mến mình, vừa là chuyện người ta sẵn sàng “thương mại hóa” mối quan hệ với mình.
Trong thời đại số, xây dựng thương hiệu rất nhanh nhưng mất thương hiệu cũng nhanh không kém. Bản chất cốt lõi vẫn nằm ở câu hỏi: Bạn mang lại giá trị gì cho người khác? Nếu bạn mang lại giá trị thật, người ta sẽ không quên bạn. Còn nếu bạn chỉ lo mang lại lợi ích cho chính mình, người khác sẽ bỏ bạn mà đi và thương hiệu sẽ mất.
Muốn thương hiệu bền vững, bạn phải mang được chất lượng và giá trị thật đến cho công chúng mục tiêu của mình.
– PV: Rất nhiều bạn trẻ nói rằng: “Em không đẹp, không nổi tiếng, không có gì đặc biệt, làm thương hiệu cá nhân chắc không dành cho em”. Ông sẽ gửi lời khuyên gì cho những bạn đang cảm thấy mình “bình thường hơn mức bình thường”?
Chuyên gia Nguyễn Đình Thành: Ai cũng có hình ảnh cá nhân nhưng không phải ai cũng có thương hiệu. Nếu bạn quyết định kinh doanh, làm chủ sản phẩm, dịch vụ, lúc đó mới thực sự cần xây dựng thương hiệu cá nhân còn không, bạn vẫn cần xây dựng hình ảnh cá nhân.
Khi cảm thấy mình “dưới cả bình thường”, để người ta nhớ đến, bạn phải có một điểm khác biệt. Điểm khác biệt này không nhất thiết chỉ để kinh doanh. Ở đây, chúng ta nói đến thương hiệu cá nhân nhưng hãy mở rộng hơn sang hình ảnh cá nhân trong công việc và cuộc sống.
Ví dụ, bạn là người đi làm cho một công ty, hình ảnh cá nhân có thể gắn với chữ “chuyên nghiệp”. Điều đó nghĩa là bất cứ việc gì giao cho bạn, bạn đều hoàn thành đúng khối lượng, đúng thời gian, đúng yêu cầu. Như vậy, bạn đã xây dựng thành công một hình ảnh cá nhân đáng tin cậy.
Hoặc bạn là một người dám nghĩ dám làm. Bạn thể hiện điều đó bằng các hoạt động hàng ngày như khi được hỏi ý kiến, bạn dám nói, dám nhận việc và dám chịu trách nhiệm. Điều này khiến người khác nhớ đến bạn với từ khóa “trách nhiệm”.
Mỗi người sẽ có một số từ khóa nhất định, không nhất thiết để đi kinh doanh nhưng sẽ giúp xây dựng hình ảnh cá nhân vững chắc trong lòng những người mình muốn gây dựng hình ảnh, có thể là cấp trên, đồng nghiệp hay khách hàng.
Nói rộng ra, thương hiệu chính là hình ảnh cá nhân được ứng dụng trong thực tế kinh doanh hoặc trong công việc hàng ngày của mình ở một công ty nào đó.
– PV: Nếu chỉ được chọn 3 yếu tố cốt lõi để một thương hiệu cá nhân thực sự “được thương”, theo ông đó là gì?
Chuyên gia Nguyễn Đình Thành: Người ta không tự nhiên thương mình. Ở Elite PR School, chúng tôi có một nguyên tắc: “biết – quen – thân – thương”.
Bước thứ nhất là phải làm cho người ta biết đến mình, giống như các thương hiệu làm quảng cáo.
Bước thứ hai là để người ta quen mình, nhận ra mình và thấy có những lợi ích bền vững, không dối trá từ mình.
Bước thứ ba là lâu dần, họ trở nên thân với mình vì những lợi ích ấy được mang lại thường xuyên, nhất quán. Họ cảm thấy thoải mái khi ở gần mình.
Cuối cùng là làm sao để người ta thương mình, có cảm tình thực sự. Nếu có khủng hoảng, họ sẽ nhấc điện thoại lên hỏi mình chứ không vội lên mạng chê trách.
Do đó, yếu tố quan trọng đầu tiên là phải xây dựng hình ảnh theo đúng tiến trình “biết – quen – thân – thương”.
Có 3 điều lớn nhất mà người khác cần ở mình. Đầu tiên là lợi ích. Mọi thứ có thể thay đổi, nhưng lợi ích thì không. Mình phải mang lại lợi ích thiết thực cho người khác. Thứ hai là niềm tin. Chúng ta phải làm cho người ta tin tưởng, bằng cách luôn duy trì chất lượng và giữ lời hứa. Thứ ba là chúng ta cần có một sự tự kiểm duyệt để không làm gì có hại cho người khác, để luôn nghĩ đến lợi ích của hai bên. Làm được ba điều đấy thì người ta sẽ nhớ đến mình.
Chuyên gia truyền thông, văn hóa Nguyễn Đình Thành. Ảnh: Huy Tạ.
– PV: Quan sát nhiều năm, ông thấy người Việt mình thường mắc phải “điểm mù” nào trong quá trình làm thương hiệu cá nhân, một sai lầm nhỏ nhưng hậu quả rất lớn?
Chuyên gia Nguyễn Đình Thành: Sai lầm này không chỉ của riêng người Việt mà của rất nhiều người, nhiều thương hiệu trên thế giới. Đó là khi bạn xây dựng được hình ảnh rồi lại đánh mất vì không kiềm chế được bản thân, không giữ lời hứa.
Như Đức Phật nói, nếu tránh được tham, sân, si thì cuộc đời sẽ hạnh phúc hơn. Bạn không tham thì người ta không lừa được mình. Bạn không sân hận, nóng giận thì người ta khó làm tổn hại mình. Bạn không si mê thì vẫn giữ được lý trí, người ta cũng không lừa mình được.
Điểm mù của chúng ta là tham quá nên không nhìn thấy nguy cơ, nóng giận quá nên mất kiểm soát, si mê quá nên mất khả năng phán đoán, rơi vào vùng nguy hiểm. Lời dạy tưởng như thuộc về tôn giáo nhưng có thể ứng dụng rất rõ trong đời sống và kinh doanh.
– PV: Xây dựng thương hiệu cá nhân là một hành trình gồm 5 bước. Theo quan sát của ông, bước nào thường bị xem nhẹ nhưng lại quyết định đến 50% thành công của cả quá trình?
Chuyên gia Nguyễn Đình Thành: Một bước rất quan trọng nhưng hay bị làm hời hợt là xác định và duy trì các từ khóa mà mình muốn người ta nhớ về mình.
Nhiều người chọn từ khóa nhưng không lặp lại đủ, không nhất quán trong hành vi khiến những từ khóa ấy không “in” được vào đầu người khác.
Khi huấn luyện người nổi tiếng, chúng tôi luôn yêu cầu xác định từ khóa, xác định việc cần làm tương ứng với từng từ khóa và “tự kỷ ám thị” mỗi ngày để không quên.
Ví dụ từ khóa là “sexy” thì trước khi ra khỏi nhà, một cô gái sẽ trang điểm, ăn mặc theo phong cách đó. Nếu muốn từ khóa là “đoan trang, chuyên nghiệp”, họ sẽ chọn outfit khác và lặp đi lặp lại ở mọi nơi, mọi lúc. Không thể hôm nay đoan trang, mai lại sexy. Như vậy sẽ tạo ra một sự việc tiền hậu bất nhất, khiến người khác không nhận ra mình. Con tàu thương hiệu của bạn sẽ dễ “lật nhào”.
“CUỘC CHIẾN” CỦA THẾ HỆ GEN Z
– PV: Hiện nay, thế hệ Gen Z có thể dùng cùng lúc rất nhiều nền tảng số như TikTok, Facebook, Instagram, Threads, YouTube, LinkedIn. Theo ông, người trẻ mới bắt đầu nên “all-in” vào một kênh hay xây dựng đa nền tảng?
Chuyên gia Nguyễn Đình Thành: Chọn nền tảng nào cũng giống như chuẩn bị cho một “cuộc chiến”, bạn phải chọn “vũ khí” phù hợp với mục đích. Mục đích quyết định phương tiện.
Vì vậy, bạn phải xác định rất rõ: Bạn muốn gì? Bạn muốn hướng đến ai? Từ đó mới quyết định chọn kênh nào. Dựa trên đặc thù từng kênh, bạn mới “lái” nội dung cho phù hợp với công chúng mục tiêu.
Không nên ôm đồm tất cả các kênh vì chúng ta không thể mạnh ở mọi thứ. Có người viết rất hay thì nên ưu tiên kênh viết, có người nói rất hay thì ưu tiên kênh nói.
Trong thời đại số, nhờ có AI, chúng ta lại có một giải pháp thông minh hơn. Nếu bạn viết hay, có thể dùng AI để chuyển thành video, audio. Nếu bạn nói hay, bạn dùng audio, video cho AI chuyển thành text. Nhờ đó, bạn vẫn có thể xây dựng đa nền tảng nhưng với trọng tâm rõ ràng, không bị phân tán.
-PV: Từ góc nhìn truyền thông văn hoá, ông nghĩ điều gì xảy ra khi một người xây dựng hình ảnh online mà thiếu tinh tế, thiếu văn hoá ứng xử? Nó ảnh hưởng đến sự nghiệp và uy tín của họ ra sao?
Chuyên gia Nguyễn Đình Thành: Hình ảnh cá nhân giống như một con tàu chạy trên hai đường ray online và offline. Bạn không thể tốt trên online mà lại tệ ngoài đời hoặc ngược lại. Khi một trong hai đường ray bị lệch, con tàu sẽ trật bánh.
Muốn xây dựng hình ảnh cá nhân bền vững cũng như thương hiệu bền vững phải chú ý đến cả kênh online lẫn offline, để hai kênh này song song và tương đồng.
Nếu bạn xây dựng hình ảnh một người rất chỉn chu trên mạng, ngoài đời cũng phải chỉn chu. Nếu bạn chọn phong cách bụi bặm, phong trần ngoài đời và khách hàng của bạn thích điều đó thì trên mạng bạn cũng nên giữ phong cách ấy.
Trên mạng có những người chửi bậy, vô văn hoá nhưng vẫn được một bộ phận công chúng mục tiêu ưa thích. Đó là một chiến lược tiếp cận, nhưng phải cân nhắc mục đích, đối tượng và hệ quả lâu dài, không thể làm một cách vô thức.
– PV: Trong thời đại AI tạo ảnh, tạo giọng, tạo kịch bản y như thật, làm sao để người trẻ giữ được bản sắc riêng, không trở thành phiên bản rập khuôn của thuật toán, thưa ông?
Chuyên gia Nguyễn Đình Thành: Thực ra, AI về bản chất là một “cỗ máy dập khuôn”. Nếu bạn muốn có phong cách riêng, bạn phải thay đổi nội dung đầu vào.
Khi bạn đưa ra những câu lệnh độc đáo, yêu cầu cụ thể, mô tả rõ ràng về kết quả mong muốn, AI sẽ tạo ra những nội dung mang màu sắc của bạn. Một giáo sư đại học dùng AI sẽ khác một học viên thạc sĩ, khác một sinh viên hay một học sinh cấp ba dù cùng xử lý một vấn đề.
Muốn xây dựng hình ảnh cá nhân thành công trong thời đại số, chúng ta phải có năng lực số tốt, trong đó có năng lực sử dụng AI. Bạn muốn có “chất”, muốn AI “có chất” thì bản thân bạn phải có chất trước. Hãy xác định rõ “chất” của mình là gì, từ khóa của mình là gì, rồi lặp lại, “đào tạo” cho AI quen với những từ khóa ấy.
Bản sắc thương hiệu, từ “brand”, vốn là dấu ấn in hằn vào một vật nào đó. Dấu ấn trong tâm trí người khác cũng vậy. Bạn phải xác định trước, rồi lặp đi lặp lại để họ nhớ. Khi bạn có dấu ấn đó rồi, AI cũng sẽ tạo nội dung theo đúng tinh thần bạn muốn.
“Hãy xác định mình là ai, đừng cố đóng vai người khác mà hãy đóng vai cuộc đời của chính mình”, chuyên gia Nguyễn Đình Thành chia sẻ.
– PV: Đôi khi một người online rất “sáng”, rất đẹp, nhưng gặp ngoài đời lại không giống như hình ảnh họ xây dựng. Theo ông, làm sao để offline – online trở thành một phiên bản thống nhất, không phải hai con người khác nhau?
Chuyên gia Nguyễn Đình Thành: Để online và offline thống nhất, hãy coi việc xây dựng hình ảnh cá nhân giống như xây một ngôi nhà, phải có bản vẽ và thi công đúng bản vẽ.
Hình ảnh cá nhân được xác định bằng 4 từ khóa cốt lõi và được “thi công” qua 6 trụ cột là lời nói, cử chỉ, ngôn ngữ, thái độ, trang phục và hành xử online. Những trụ này phải đồng bộ với 4 từ khóa thì mọi thứ mới ăn khớp.
Bước đầu là định ra hình ảnh, từ khóa, 6 trụ. Bước thứ hai thực thi nhất quán là điều quan trọng không kém. Thi công chuẩn như thế, người ta mới nhận ra mình ở bất kỳ kênh nào.
– PV: Nếu được gửi một câu nói cho người trẻ đang loay hoay với chính mình, ông sẽ nói gì?
Chuyên gia Nguyễn Đình Thành: Thương hiệu là làm cho người ta nhận ra mình giữa muôn vàn người khác. Văn hào Anh Oscar Wilde từng nói: “Be yourself, because everyone else is already taken”. Bạn hãy là chính mình, bởi tất cả những người khác đều đã có vai diễn riêng trong cuộc đời. Bạn không thể đóng giả thành một ai khác, bạn chỉ có thể là chính mình.
Hãy xác định mình là ai, đừng cố đóng vai người khác mà hãy đóng vai cuộc đời của chính mình. Khi ấy, sự chân thành sẽ làm cho người ta nhớ đến bạn. Và lúc đó, bạn không cần gồng mình nữa, hình ảnh ấy thực sự là của bạn một cách bền vững.
Nguồn: Góc nhìn mới